Ziek zijn is geen keuze. Maar deze regering behandelt zieken als profiteurs en maakt het hen nog moeilijker. Minder rechten, snellere sancties en bijzonder veel aandacht voor het re-integratietraject waarvan we weten dat het vaak leidt tot ontslag zonder vergoeding. Tegelijkertijd wordt ook waardig ouder worden onmogelijk, met de afschaffing van SWT en een zwaardere toegang tot vervroegd pensioen.

Wat betekent dit in de praktijk? Een overzicht van de hardste maatregelen – en waarom we op straat blijven komen.

1. Zieken worden opgejaagd wild

Niemand kiest ervoor om ziek te worden, maar deze regering behandelt zieken als profiteurs.

• Voortaan nog maar 2 dagen zonder ziektebriefje, in plaats van 3.
• De huisarts moet een fit note opmaken met wat je nog wél kan doen tijdens je ziekte.
• Als de werkgever het niet vertrouwt, kan hij een kliklijn inschakelen – een idee dat rechtstreeks uit de koker van Vlaams Belang lijkt te komen.

Daarnaast wordt de hervalperiode verstrengd. Wie ziek valt binnen 8 weken na een vorige ziekteperiode, heeft geen recht meer op gewaarborgd loon. Bij een progressieve werkhervatting valt die zelfs volledig weg en val je sowieso terug op een ziekte-uitkering.

Bedrijven (behalve KMO’s) zullen de eerste twee maanden van ziekte 30% van de uitkering moeten betalen. Dat zal hen ontmoedigen om werknemers met een medische voorgeschiedenis aan te werven en zieken binnen het bedrijf sneller in het vizier brengen.

2. Re-integratietraject: van begeleiding naar ontslag

Het pas hervormde re-integratietraject (RIT 2.0) wordt alweer verstrengd. Voortaan kan het al op dag 1 van je ziekte opgestart worden (als je toestemt) en wordt het verplicht binnen 8 weken.

• Een ontslag wegens medische overmacht kan nu al na 6 maanden, in plaats van 9.
• Huisartsen en arbeidsartsen worden nog verder belast met administratie.
• Mutualiteiten worden afgerekend op hoeveel zieken ze terug aan het werk krijgen.

Niemand betwist dat zieken zo snel mogelijk moeten worden betrokken bij hun werk, maar vaak is na 8 weken nog geen enkel zicht op het verloop van de ziekte.

3. Sancties voor zieken

Wie niet voldoende meewerkt aan een re-integratie- of terug-naar-werk-traject, krijgt een boete van 10% op de uitkering. Zelfs wie een administratieve fout maakt, zoals het vergeten van een vragenlijst, wordt bestraft.

Eén derde van de langdurig zieken kampt met psychische problemen, zoals depressie of burn-out. Niet iedereen is in staat om al deze administratieve verplichtingen correct op te volgen. De VDAB en mutualiteiten worden bovendien beloond op basis van ‘activering’, waardoor we weinig mildheid kunnen verwachten.

4. SWT afgeschaft – waardig ouder worden wordt een illusie

Het Stelsel Werkloosheid met Bedrijfstoeslag (SWT), dat arbeiders met een lange loopbaan of zwaar beroep een uitweg bood, wordt afgeschaft. Dit was de enige bestaande regeling voor zware beroepen, maar wordt met één pennentrek geschrapt.

Daarnaast wordt de toegang tot vervroegd pensioen en landingsbanen verstrengd. Voortaan moet je 156 gewerkte dagen per jaar kunnen bewijzen (in plaats van 104). Vooral deeltijdse werknemers en langdurig zieken worden hierdoor getroffen. 4 op de 10 mensen zullen minstens één jaar langer moeten werken.

Een vervroegd pensioen op 60 jaar na 42 ‘effectieve’ loopbaanjaren zal in de praktijk slechts 3% van de mannen en 1% van de vrouwen halen. Dit is window dressing in plaats van een echte oplossing.

Met de verhoging van de pensioenleeftijd dreigt dit beleid het aantal langdurig zieken nog verder te doen ontsporen.

5. Langdurig zieken: wie zijn ze?

Het aantal langdurig zieken blijft stijgen. In juni 2024 waren er 502.580 langdurig zieken. Twee zaken vallen op:

• 2/3e van hen zijn vrouwen en hun aantal blijft toenemen.
• Vooral de leeftijdsgroep 60-64 jaar wordt hard getroffen, met een stijging van bijna 50%.

Zelfs professor Lode Godderis (KU Leuven) stelt dat sanctioneren weinig zin heeft. Niet alle langdurig zieken zijn profiteurs – dat idee helpt ons niet vooruit.

6. Wij blijven strijden

Dit pakket maatregelen zal het aantal langdurig zieken en mensen onder de armoedegrens alleen maar doen toenemen. Niet iedereen zit immers de hele dag achter een computer of in de koffiekamer van het parlement.